علل یبوست در کودکان و درمان آن
يبوست، مشكلي آزاردهنده است كه كودكان و حتي شيرخواران را هم درگير مي‌كند. در حقيقت مي‌‌توان گفت يبوست يكي از شايع‌ترين علل مراجعه به مطب‌هاي فوق تخصص گوارش كودكان است.
زماني كه دفع مدفوع از حداقل روزي يكبار در هفته سه بار يا كمتر به صورت سفت و با ناراحتي انجام شود، فرد مبتلا به يبوست شده است. اين مشكل باعث ناراحتي و حتي ورم در شكم نيز مي شود.
البته برخي از والدين تصور مي‌كنند كه كودكشان بايد هر روز اجابت مزاج داشته باشد، در صورتي كه اين تفكر چندان صحيح نيست و تعداد دفعات دفع به اندازه سهولت تخليه آن اهميت ندارد.
بروز يبوست در كودكان مشكل حاد و بيماري جدي نيست و والدين نبايد نگران شوند، زيرا مي توانند با ايجاد تغييراتي در رژيم غذايي كودك خود اين مشكل را به راحتي برطرف كنند.
علل بروز يبوست
مصرف زياد و بيش از حد غذاهاي فراوري شده، شيرينيجات و غذاهاي كم فيبر (مانند غلات، ميوه ها و سبزيجات) از عواملي هستند كه باعث بروز يبوست مي شوند.
همچنين كم مصرف كردن آب در كودكان به ويژه در فصل تابستان و در حين انجام فعاليت هاي بدني خطر بروز اين بيماري را افزايش مي دهد.
هر گونه تغيير در رژيم غذايي كودك، مانند زماني كه رژيم غذايي وي از شير مادر به شير خشك و يا شير گاو تغيير كند و يا شروع غذا دادن به كودك مي تواند روي دستگاه گوارش و مدفوع وي تاثير بگذارد.
بي‌توجهي به نياز بدن به اجابت مزاج، تنبلي تدريجي روده‌ها، تغيير محل زندگي يا مسافرت، ترس از محيط سرويس بهداشتي به هر دليل مثلا وجود سوسك، به هم خوردن نظم طبيعي و روزمره زندگي، شروع تحصيل و يا مصرف بسياري از داروها هستند.
علائم يبوست
يبوست ممكن است موجب بروز دردهاي شكمي، بي‌اشتهايي و بي‌قراري كودك شود. در شرايطي هم ممكن است كودك به دليل دردناك بودن دفع، جلوي آن را بگيرد؛ مثلا، ممكن است شيرخوار پايش را سيخ كرده و به خودش فشار بياورد، يا در سنين بالاتر، نوك پا راه برود و به خودش فشار بياورد تا جلوي دفع را بگيرد.
اگر والدين متوجه چنين شرايطي نشوند، آب مدفوع جذب شده و يبوست تشديد مي‌شود؛ در نتيجه، دفع بعدي دردناك‌تر خواهد بود. بنابراين نكته مهم اين است كه اين چرخه معيوب را متوقف كنيم.
وجود رگه خون در مدفوع كه حتي گاهي به صورت حجم خون قابل ملاحظه‌اي روي مدفوع مي‌چكد، نيز ديگر مشكلي است كه مي‌تواند موجب نگراني والدين شود. يبوست همچنين مي‌تواند باعث بي‌اختياري مدفوع و كثيف شدن لباس زير كودك شود. در حقيقت، مدفوع تازه از كنار توده مدفوعي كه به علت يبوست در روده تشكيل شده، نشت كرده و منجر به چنين حالتي مي‌شود. متأسفانه، در چنين شرايطي والدين تصور مي‌كنند اين مشكل به دليل تنبلي و بازيگوشي كودك است، در حالي‌كه او اصلا نسبت به اين موضوع آگاه نيست.
در صورت بروز چنين مشكلي، نبايد كودك را به هيچ وجه دعوا كرد و او را مورد تنبيه قرار داد.
درمان يبوست
بوست در كودكان موجب ناراحتي خود كودك و صد البته ناراحتي والدين مي شود. خوشبختانه درمان هاي زير براي مشكل يبوست به درد مي خورد، ولي بهتر است پزشك كودك را از اين مسئله با خبر كنيد.
مهم‌ترين اصل، آموزش و آگاهي والدين است. آنها بايد بدانند يبوست مشكل نگران‌كننده‌اي نيست، ولي به زمان كافي براي درمان نياز دارد.
در مراحل اوليه بهتر است ميزان مايعات مصرفي و فيبررژيم غذايي افزايش يابد. همچنين، در صورتي كه تغذيه تكميلي كودك شروع شده، مي‌توانيم از آلو، كدو سبزو كدو حلوايي نيز در غذاهاي او استفاده كنيم. اما در مراحل بعدي ممكن است نياز باشد از داروهايي خاص استفاده شود؛ البته اين داروها معمولا بي‌ضرر هستند، اما بايد حتما تحت نظر پزشك مصرف شوند. در موارد خيلي شديد نيز نياز است، درمان سنگيني انجام شده و تخليه روده صورت گيرد.
يك برنامه منظم براي اجابت مزاج بگذاريد، براي مثال بعد از وعده غذايي. اما كودك را مجبور نكنيد، بلكه او را تشويق به رفتن به دستشويي كنيد، زيرا اگر اجبار در كار باشد، كودك عكس آن را انجام مي دهد.ورزش كردن منظم، باعث جلوگيري از يبوست مي گردد.
يكي از شايع‌ترين علل شكست درمان، قطع ناگهاني دارو است؛ به اين معني كه والدين پس از بهبود يبوست، دارو را قطع كرده و ديگر مراجعه نمي‌كنند؛ البته هنگامي كه دارو را كم مي‌كنيم، انتخاب رژيم غذايي مناسب اهميت ويژه‌اي مي‌يابد. همچنين معمولا توصيه مي‌كنيم كه كودكان، 10 دقيقه بعد از وعده‌هاي غذايي چه دفع داشته باشند و چه نداشته باشند، 5 دقيقه روي لگن يا توالت بنشينند تا كم‌كم الگوي دفع مجدد برقرار شود
