رژیم غذایی (تغذیه) در بیماران قلبی باید چگونه باشد؟
رژیم غذایی (تغذیه) در بیماران قلبی باید چگونه باشد؟
۲۵ میلیگرم افزایش در کلسترول رژیم غذایی کلسترول خون را ۱ واحد بالا میبرد و افزایش کلسترول خون منجر به بروز بیماریهای قلبی عروقی میشود . موادغذایی حاوی کلسترول بالا ،کلسترول خون و LDL را بالا میبرند، اما به مقدار کمتر از چربی اشباع بطوری که غذاهای پر از چربی اشباع ۴ برابر غذاهای پر از کلسترول، چربی خون را بالا میبرند.
بعضی افراد به کلسترول رژیم زیاد پاسخ میدهند (HYPERRESPONDER) یعنی با خوردن غذاهای پر کلسترول ، کلسترول خونشان بالا میرود ولی بعضی افراد کم پاسخ نمیدهند (HYPORESPONDER)، یعنی بعد از خوردن غذاهای پرکلسترول،کلسترول خونشان تغییرینمیکند.
حذف کامل کلسترول از رژیم غذایی خطرناک است؛از جمله باعث کاهش کولین و اختلالکار کبد می شود.با این حال توصیه می شود روزانه کمتر از ۳۰۰ میلیگرم کلسترول دریافتشود.
منابع غذایی کلسترول:
– زرده تخم مرغ:
زرده تخم مرغ غنی از کلسترول است و در افرادی که ریسک فاکتورهای بیماریهای قلبی را دارند باید به ۳ تا در هفته محدود شود . ضمن اینکه حاوی لسیتین است که چربی خون را پایین می آورد. سفیده تخم مرغ غنی از پروتئین (با امتیاز ۱۰۰) است و نباید محدود شود.
– کره :
کره حیوانی چربی اشباع است و حاوی کلسترول هم هست و دو فاکتورخطر دارد.
کره گیاهی (مارگارین) چربی اشباع است و کلسترول ندارد، ولی حاوی اسید های چرب ترانس است که فاکتور خطر بیماریهای قلبی و سرطان است. در کل کره های گیاهی نرم که کمترین اسید های چرب ترانس را دارا هستند نسبت به کره های حیوانی ارجحیت دارند.
– روغن حیوانی:
این نوع روغن هم چربی اشباع و هم کلسترول بالایی دارد و در بیماران قلبی توصیه نمیشود.
– گوشت و امعاء و احشاء:
– جگر :
پروتئین آن بالاتر ولی چربی آن پایین تر از گوشت قرمز است .
۳برابر گوشت قرمزآهن دارد و غنی از VIT A و VIT B12 است . کلسترول آن بالاتر از گوشت است.
– دل وقلوه (قلب و کلیه):
پروتئین و چربی شبیه به گوشت دارد، کلسترول قلوه بالاتر از دل و گوشت و شبیه به جگر است. آهن آن بیشتر از گوشت است.
– سیرابی و شیردان:
چربی آن در مقایسه با گوشت قرمز به ویژه گوشت گوسفند کمتر و مشابه گوشت کم چرب است. پروتئین آن برابر با گوشت قرمز و سفید است. کلسترول آن از دل و قلوه و جگر پایین تر است. مصرف آن ۴-۳ بار در ماه همراه با نان یا برنج اشکال ندارد.
در افرادی که هایپرلیپیدمی دارند مصرف جگر و امعا و احشا به یک بار در ماه محدود میشود
-روغن‌های اشباع شده، روغن جامد حیوانی، کره، روغن جامد نباتی و چربی‌های همراهبا گوشت، خطرسازترین عامل برای بیماران قلبی هستند.
چربی‌های اشباع شده به علت رسوب در دیواره عروق باعث تشدید بیماریهای قلبی میشوند.
افراد مبتلا به بیماری قلبی از خوردن سوسیس و کالباس ، شیرینی‌های پرچرب، سس‌هاو کباب‌های کوبیده پرچربی پرهیز کنند.
مصرف لبنیات کم چرب و نان سبوس دار که حاوی مقادیر زیادی ویتامین B بوده و باعث کاهش چربی خون این بیماران می شود بهترین روغن برای مصرف به خصوص در افراد مبتلا به بیماریهای قلب وعروق، روغن مایع ذرت و آفتابگردان است.
مهمترین علت مصرف زیاد روغن جامد ناآگاهی مصرف کنندگان از مضرات آن، اقتصادی بودن و بهره‌مندی روغن‌های نباتی و جامد از یارانه‌های دولتی می باشد. علت عمده جامدکردن و هیدروژنه کردن روغن‌های مایع، گرایش مصرف کنندگان به استفاده از روغن جامد، پایداری این نوع روغن در مقابل عوامل محیطی و سهولت در حمل و نقل آن می‌باشد.
در سالهای اخیر تمام کارخانه‌های تولیدکننده مواد غذایی موظف شده‌اند موادتشکیل‌دهنده و میزان انرژی و کالری هر ماده را بر روی آن حک کنند تا افرادی که دچار مشکل چربی خون یا بیماری قلبی هستند، از ترکیبات آن آگاه باشند. :
در فرایند جامدکردن روغن، اسیدهای چرب با هیدروژن اشباع میشود که این اسیدهابرای سلامتی مضر بوده و همچنین در این فرایند ترکیب‌های غیرعادی دیگری به‌ناماسیدهای چرب ترانس بوجود می‌آید که آن هم مضراست چربی ترانس موجود در روغن جامد باعث افزایش چربی بدخون و کاهش چربی خوب خون شده و کلسترول خون را بالا میبرد که افزایش آن برای قلب بسیار مضر است. در عوض باید روغن‌های کلزا (کانولا)، سویا، زیتون، بادام و آفتابگردان جایگزینآنها شوند.
روغن مایع به دلیل اینکه حاوی اسیدهای چرب غیراشباع فراوان و فاقد کلسترول استبر روغن جامد برتری دارد چرا که روغن جامد هیدروژنه که میزان اسیدهای چرب اشباع آن بیش از ۲۵ درصد و اسیدهای چرب ترانس آن بیش از ده درصد باشد، خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد
مصرف ماهی، زیتون و مغز گردو، بادام، حاوی روغن با کیفیت مطلوب هستند و روغنماهی به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب امگا ۳و روغن زیتون و روغن دانه انگور و گردوبه دلیل دارا بودن اسید اولئیک فراوان باعث کاهش کلسترول بد (LDL) خون میشود و برای سلامت قلب و عروق مفید است
حتی‌الامکان از مصرف غذاهای سرخ کرده خودداری شود و در صورت لزوم از روغن مخصوص سرخ کردن استفاده گردد.
روغن مایع مخصوص سرخ کردنی درمقابل حرارت پایدار است، این موضوع به‌آن معنی نیست که از این نوع روغن چندین بار می‌توان برای سرخ کردن استفاده کرد.
یکی از راههای نهادینه کردن مصرف روغن مایع بین آحاد مردم توزیع روغن مایع یارانه‌ای به جای روغن جامد است.
مصرف‌کنندگان باید تا حد امکان از روغن مایع که فاقد اسیدهای چرب اشباع شده و ایزومر ترانس است استفاده کنند.: غذاهایی مانندسیب زمینی سرخ شده و مرغ سوخاری که متاسفانه در بین مردم بیشترین تقاضا را دارد، سرشار از چربی‌های ترانس بوده و برای سلامتی بدن بسیار مضر است.
هنگام سرخ کردن مواد غذایی با روغن مایع یا سایر روغن‌ها، حرارت نباید از 170 درجه سانتی‌گراد تجاوز کند، زیرا حرارت زیاد موجب دود کردن و سوختن روغن و تغییر ترکیب شیمیایی و در نتیجه سرطان‌زایی آن
میشود .
نصب برچسب میزان ترانس روی بسته روغن‌های جامد می‌تواند به منزله هشداری جهت کنترل مصرف این نوع روغن‌ها بشمار رود این طرز تفکر که روغن جامد و به ویژه حیوانی هیچ ضرری برای سلامتی بدن ندارد کاملا اشتباه است و در دراز مدت باعث بروز سکته‌های مغزی و قلبی میشود
