گیاه دارویی شیرین بیان با نام علمی (glycyrrhize globra) گیاه بومی مناطق مدیترانه است و در اکثر نقاط کشور ایران می‌روید، شیرین بیان گیاهی چندساله و دارای ساقه‌ای به طول یک متر است که در نواحی معتدل تا ارتفاع ۲ متر می‌رسد.
برگ‌های گیاه شیرین بیان مرکب از تعدادی برگچه‌های سبز رنگ است. گل‌های این گیاه به رنگ بنفش، سفید و زرد است.
ریشه شیرین بیان به طور خیلی عمیق در زمین فرو می‌رود. پوسته ریشه گیاه شیرین بیان قهوه‌ای سیر و سیاه است و مغز ریشه زرد رنگ بوده و طعم آن بسته به انواع مختلف تغییر می‌کند.
خواص شیرین بیان
* مهمترین خاصیت شرین بیان درمان کننده زخم معده و سرطان معده است برای این منظور شربت شیرین بیان را تهیه کرده و هر روز به مقدار یک قاشق غذا خوری قبل از غذا به مریض بدهید و اگر این عمل را تا ۴ ماه تکرار کنید شخص معالجه خواهد شد .
* گیاه شیرین بیان برای تقویت عمومی بدن مفید است و خوردن آن از پیری زودرس جلوگیری می‌کند و برای نرم کردن سینه موثر است.
* برای درمان موخوره چای شیرین بیان را به سر بمالید .
* در طب سنتی از گیاه شیرین بیان برای درمان اسپاسم عضلات و تورم، برونشیت، روماتیسم و ورم مفاصل استفاده می‌شود.
* جهت برطرف کردن سنگینی معده و هضم غذا بعد از غذا یک فنجان از جوشانده شیرین‌بیان میل شود.
* برای رفع بوی بد بدن، زیر بغل و بین انگشتان پا برگ شیرین‌بیان را به صورت ضماد بگذارید.
* گیاه شیرین بیان ملین است و معمولاً آن را با گیاهان دیگر مخلوط می‌کنند که انقباضات را کم می کند.
* شیرین بیان چشم را تقویت کرده و رفع سردرد می کند و برای این منظور ۲ گرم ریشه شیرین بیان را پودر کرده و با یک گرم شکر و یک گرم رازیانه مخلوط کنید سپس آن را در آب خیس کرده و هر روز بخورید.
* برای درمان سوختگی‌های شدید برگ خشک شیرین‌بیان را سائیده با روغن زیتون مخلوط نموده به صورت مرهم بمالند.
* شیرین بیان ورم معده را برطرف می‌کند تنگی نفس را تسکین می‌دهد و برای درمان سوء هاضمه و از بین بردن نفخ شکم مفید است.
* برای تقویت اعصاب ابتدا ریشه شیرین‌بیان را در آب سرد خیسانده سپس می‌جوشانیم ۱۲ ساعت بماند صاف نموده و از این جوشانده روزی ۳ فنجان بنوشند.
چه کسانی باید از مصرف شیرین بیان خودداری کنند؟
* کسانی که فشار خون دارند از خوردن شیرین‌بیان خودداری کنند.
* برای بیماران دیابتی شیرین‌بیان ممنوع می‌باشد.
* کسانی که بحران‌های کبدی دارند من جمله صفرا و سیروز کبدی نباید استفاده کنند.
* مدت استفاده شیرین‌بیان نباید بیش از ۳ هفته باشد.
تهیه دم کرده شیرین بیان
برای درست کردن دم کرده ی شیرین بیان باید ۵۰ گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کنید و در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد.
برای درست کردن جوشانده شیرین بیان نیز باید ۵۰ گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کرده و در ۱۰۰ گرم آب بریزید و آنقدر بجوشانید که دوسوم آن باقی بماند.
عصاره شیرین بیان
با جوشاندن ریشه گیاه شیرین بیان و تبخیر بخش عمده آب آن، ماده‌ای سیاه رنگ (مایل به قهوه‌ای) به دست می‌آید که همان عصاره است. این ماده به دو صورت جامد و شیره عرضه می‌گردد. عصاره شیرین بیان در پزشکی، داروسازی، صنایع غذایی و بهداشتی مصارف متعددی دارد.
کاربرد اصلی این ماده، (در کشورهای غربی) شیرین کردن فرآورده‌های غذایی است، چون ۵۰ برابر قند (ساکاروز) شیرینی دارد و علاوه بر این، خواص دارویی هم دارد.
